Radca Prawny obowiązany jest przy wykonywaniu obowiązków zawodowych chronić swą niezależność.
Niezależność radcy jest dobrem szczególnie chronionym przez KE, gdyż jest ona "gwarancją ochrony praw i wolności obywatela i sprawowania wymiaru sprawiedliwości, co oznacza, że radca musi być wolny od wszelkich wpływów, w szczególności tych, które mogą wynikać z jego osobistych interesów czy nacisków zewnętrznych, ograniczeń, nakłaniania, gróźb ingerencji bezpośredniej lub pośredniej z jakiejkolwiek strony lub z jakiegokolwiek powodu" (art. 7).
W szczególności oznacza to, iż:
- radca, wykonując zawód, obowiązany jest zawsze kierować się prawem. Żadne okoliczności pozaprawne, niemające bezpośredniego związku z obiektywnie ocenionym stanem faktycznym sprawy, albo wyrażone przez kogokolwiek polecenia, czy wskazówki, nie zwalniają radcy prawnego z obowiązku rzetelnego i uczciwego wykonywania czynności zawodowych (art. 11 ust. 2)
- od radcy wymaga się nieulegania wpływom – zwłaszcza tym, które mogą wyniknąć z jego osobistych interesów lub nacisków z zewnątrz. Radca musi unikać wszelkich ograniczeń własnej niezależności i nie może odstępować od zasad etyki w celu zadowolenia klienta, sądu lub osób trzecich (art. 11 ust. 3)
Instytucjonalne formy ochrony niezależności radców oraz ich samodzielności — szczególnie istotne w przypadku wykonywania zawodu radcy w ramach stosunku pracy — stwarza ustawa o radcach prawnych, w szczególności :
- Radca wykonujący zawód w ramach stosunku pracy zajmuje samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej (art. 9 ust. 1 UoRP),
- Radcy prawnemu nie można polecać wykonywania czynności wykraczającej poza zakres pomocy prawnej
- Radca nie jest związany poleceniem co do treści opinii prawnej (art. 13 ust. 1 UoRP).
- Radca prowadzi samodzielnie sprawy przed organami orzekającymi, dbając o należyte wykorzystanie przewidzianych przez prawo środków dla ochrony uzasadnionych interesów jednostki organizacyjnej (art. 14)
- Ocena pracy zawodowej radcy przez kierownika jednostki organizacyjnej może być dokonana jedynie po zasięgnięciu opinii radcy wskazanego przez radę OIRP (art. 16.1)
- Radca może odmówić pomocy prawnej z ważnych powodów (art. 22 ust. 1 UoRP).
KE zawiera też normy kierowane do radcy w celu zapewnienia niezależności innych radców z nim współpracujących:
- radca, koordynujący pracę zespołu, nie może naruszać niezawisłości i samodzielności radców prawnych zatrudnionych w koordynowanym zespole w wykonywaniu ich obowiązków zawodowych (art. 37).
